 Ameryka Północna
Ameryka Północna jest trzecim pod względem powierzchni kontynentem na Ziemi. Obejmuje zasięgiem Kanadę, Stany Zjednoczone Ameryki, Grenlandię, Meksyk, kraje Ame-ryki Środkowej i Karaiby. Przodkowie Indian północnoamerykańskich przybyli na kontynent 25 000 lat temu z Azji. Pięćset lat temu w Ameryce zaczęli się osiedlać Europejczycy, a po nich imigranci z innych części świata.
Kontynent leży na półkuli zachodniej, połączony przesmykiem Panamskim z Ameryką Południową. Powierzchnia kontynentu wraz z Ameryką Środkową, Archipelagiem Arktycz-nym i Grenlandią liczy 24,3 tys. km2. Cieśnina i Morze Beringa oddziela ją od Azji, od za-chodu oblewa ją Ocean Spokojny, a od wschodu Ocean Atlantycki. Kontynent silnie roz-członkowany, szczególnie w części północnej, najdłuższa po Europie i najlepiej rozwinięta linia brzegowa spośród wszystkich kontynentów. Średnia wysokość wynosi 677 m n.p.m., najwyższy punkt to McKinley (6194 m n.p.m.) w Kordylierach, a najniższy to Dolina Śmierci (85 m p.p.m.). Około 64% powierzchni leży powyżej 300 m n.p.m., w tym około 7% powyżej 2000 m n.p.m.
Rzeźba układa się południkowo: w części zachodniej Kordyliery, w części środkowej Wielkie Równiny i Niziny Wewnętrzne, przechodzące w Nizinę Zatokową i Appalachy na wschodzie. Dobrze rozwinięta sieć rzeczna zajmuje centralną część kontynentu. Najdłuższa rzeka to Mis-sisipi z Missouri. W części północnej zaś występują rzeki stałe, lecz zamarzające na około 9 miesięcy. Dla żeglugi najbardziej przydatna jest Rzeka Św. Wawrzyńca, dostępna dla statków oceanicznych. Jeziora występują zwłaszcza w części północnej, głównie polodowcowe, np. Wielkie Jezioro Niewolnicze, Wielkie Jezioro Niedźwiedzie. Lodowcowo-tektoniczne jeziora środkowej części kontynentu (Górne, Huron, Michigan, Ontario, Erie) tworzą łącznie naj-większy zbiornik wody słodkiej na świecie.
Występują tu prawie wszystkie typy klimatów od polarnego na północy (20% obszaru) po-przez klimaty strefy umiarkowanej i zwrotnikowej (75%) aż do wilgotnego klimatu równiko-wego (5%) na południu.
Strefowy układ roślinności jest częściowo zakłócony południkowym przebiegiem Kordylie-rów.
Ameryka Północna obfituje w bogactwa naturalne, w tym drewno, ropę naftową, gaz ziemny, złoto i wiele innych m metali. Dzięki tym bogactwom niektóre społeczności i narody północnoamerykańskie osiągnęły znaczne powodzenie. Rdzenni Amerykanie uprawiali zie-mię, a nawet budowali miasta, ale obecny rozwój kontynent zawdzięcza przybyszom z Euro-py.
Amerykę Północną zamieszkuje 524 mln ludzi (dane z 2007 roku), co stanowi około 8% ludności świata, głównie biali, czarni i Indianie. Gęstość zaludnienia jest niewielka w porównaniu do średniej gęstości zaludnienia świata i wynosi 21,5 osoby/km². Rozmieszczenie ludności jest bardzo nierównomierne i jest następstwem silnego zróżnicowania warunków środowiska przyrodniczego.
Ameryka Północna cechuje się wysokim stopniem urbanizacji, ludność miejska sta-nowi 74,7 %. Największymi miastami są: Meksyk (9,8 mln), Nowy Jork (7,3 mln), Los Ange-les (3,4 mln), Chicago (2,7 mln) i Hawana (2,2 mln). Największe zespoły miejskie tworzą: Nowy Jork (18,1 mln), Meksyk (15,6 mln), Los Angeles (9,1 mln) i Chicago (8,6 mln). Na obszarze Ameryki Północnej występuje największe na świecie megalopolis - Bosnywash, położone na wybrzeżu wschodnim, liczące ok. 43 mln mieszkańców.
Pod względem politycznym obszar Ameryki Północnej dzieli się na 24 państwa oraz 13 terytoriów zależnych.
GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA |
Grupa MI
